Ben je benieuwd naar de meest recente renteverwachting? Onze economen houden de rente voortdurend voor je in de gaten.

■ Korte rente: verder omhoog

■ Lange rente: op termijn lager

Dit is de renteverwachting van 27 december 2022.

De inflatie daalt licht en verandert bovendien van samenstelling. De inflatie is afgenomen van 10,6% in oktober naar 10,1% in november. Eerder steeg de inflatie nog hard door de hogere voedsel- en energieprijzen. Nu deze nauwelijks verder stijgen en zelfs licht beginnen te dalen, zwakt de inflatie weer af. Deze afzwakking wordt echter beperkt doordat bedrijven de hogere grondstoffenprijzen proberen door te berekenen aan hun klanten. Hierdoor stijgen de prijzen van andere goederen en diensten dan energie en voedsel juist harder en is de afname van de inflatie per saldo bescheiden.

De inflatie ligt nog altijd ruim boven het niveau dat de Europese Centrale bank (ECB) acceptabel vindt. De ECB heeft als taak de stijging van de consumentenprijzen gematigd te houden en hanteert daarbij 2% als streefwaarde voor de inflatie op langere termijn. Dat is dus veel lager dan het huidige inflatieniveau. Vanwege het grote verschil tussen de nagestreefde en de feitelijke inflatie ziet de ECB zich gedwongen om in te grijpen. De ECB verkrapt het monetair beleid door de groei van de hoeveelheid geld in omloop af te knijpen. Dit moet de inflatie aan banden leggen.

De ECB kan het monetair beleid op verschillende manieren verkrappen. Bijvoorbeeld door minder schuldtitels aan te kopen of juist door schuldtitels te verkopen. Dit leidt vooral tot een hogere rente op leningen met een lange rentevaste periode. De ECB kan ook de officiële rentetarieven voor commerciële banken verhogen als die geld willen stallen bij de ECB of juist geld van willen lenen van de ECB. Deze tweede ingreep heeft vooral invloed op de rente van leningen met een korte rentevaste periode en grijpt daarnaast ook aan op leningen met een lange rentevaste periode.

Het afgelopen jaar bediende de ECB zich vooral van de tweede ingreep. Zij verhoogde de officiële rentetarieven fors. Eind juli stond het belangrijkste officiële beleidstarief van de ECB, de depositorente, nog op -0,5%. Inmiddels is dat 2%. Wij denken dat er de komende maanden nog meer aanpassingen zullen volgen. Recente uitlatingen van ECB bewindslieden zoals DNB-president Klaas Knot wijzen daarop. Wij gaan ervan uit dat de ECB de depositorente in kleine stapjes zal verhogen naar 2,75% en dat de rentes op hypotheken met een korte rentevaste periode evenredig zullen meestijgen.

De hypotheekrente met een lange rentevaste periode volgt de rente op staatsleningen, die het afgelopen jaar flink schommelde. De 10-jaars rente op Nederlandse staatsleningen steeg van 0% begin 2022 naar 2,1% in juni, daalde vervolgens naar 1,1% in augustus, en steeg daarna weer naar 2,8% aan het eind van 2022. De 10-jaars staatsrente reageert sterk op signalen over de toekomstige inflatieontwikkeling en uitlatingen daarover van ECB-bewindslieden. Wij denken dat de recente inflatiedaling zal doorzetten en dat de 10-jaars staatsrente geleidelijk richting 1,75% zal dalen eind 2023.

Onze prognose dat de lange rente zal dalen, stoelt op onze inflatieverwachting. Veel conjunctuurindicatoren staan op rood. De kans is dus groot dat de Europese economie de komende kwartalen krimpt. Bij vraagterugval zal de prijsdruk afnemen. Die prijsdruk neemt al af doordat het aanbod weer groeit, want de productie komt op gang omdat de lockdowns voorbij zijn en het internationale goederentransport zich weer herstelt. Bij een vlotte daling van de inflatie kan de ECB de depositorente eind 2023 mogelijk alweer verlagen naar 2%. Dit vooruitzicht zal zich geleidelijk gaan vertalen in een lagere lange rente. Als de 10-jaars rente op staatsleningen inderdaad naar 1,75% daalt, dan kan de 10-jaars hypotheekrente mee omlaag. De ruimte voor een hypotheekrentedaling wordt echter beperkt door de gestegen risico-opslag op hypotheken. De risico-opslag hangt af van de risicobereidheid van beleggers op financiële markten. In economisch onzekere tijden zoals deze neemt de risicobereidheid af, zodat hypotheekverstrekkers een hogere risico-opslag moeten betalen als zij geld willen aantrekken voor hypotheken. Hypotheekverstrekkers zullen de hogere kosten in hun hypotheektarieven proberen door te berekenen, althans voor zover de concurrentie om het schaarse aantal klanten dat toelaat.

Bron: ABN Amro